I. Đặt vấn đề
Giáo
dục là hiện tượng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là sự truyền đạt và lĩnh hội
kinh nghiệm lịch sử – xã hội của các thế hệ loài người, là sự truyền đạt và
lĩnh hội giữa các thế hệ. Và giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là khâu đầu tiên của
việc đào tạo nhân cách con người, tạo tiền đề cho sự phát triển sau này. Mục
tiêu của giáo dục mầm non là đào tạo con người phát triển một cách toàn diện về
cả nhận thức, ngôn ngữ, thể chất, tình cảm xã hội và thẩm mỹ. Mục tiêu giáo dục
được thực hiện thông qua hệ thống những tác động có mục đích xác định được tổ
chức một cách khoa học (có kế hoạch, có phương pháp, có hệ thống) của các trường
mầm non trên cả nước.
Quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là
phương thức dạy học giáo viên không trực tiếp truyền đạt kiến thức cho trẻ mà
cung cấp tạo cơ hội cho trẻ được chủ động sáng tạo, tự chiếm lĩnh lấy kiến
thức. Dạy học lấy trẻ làm trung tâm là đặt người học vào vị trí trung tâm của
hoạt động dạy – học, xem cá nhân người học có những phẩm chất năng lực riêng
của mỗi người – vừa là chủ thể vừa là mục đích của quá trình đó, phấn đấu tiến
tới cá thể hóa quá trình học tập với giúp đỡ của các phương tiện thiết bị hiện
đại, để cho tiềm năng của mỗi học sinh được phát huy tối ưu, góp phần có hiệu
quả vào việc xây dựng cuộc sống có chất lượng cho cá nhân, gia đình, xã hội.
Và trong đó hoạt động giáo dục thể chất là
một hoạt động quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện về khả năng tư duy, kỹ
năng lằm chủ chính hoạt động và vạn động của mình, bộc lộ được ở trẻ khả năng
riêng của từng cá thể riêng biệt cũng như khi hòa nhập vào hoạt động tập
thể.
Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trọng
của giáo dục phát triển toàn diện, có mối quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đức,
thẩm mỹ và lao động. Hơn nữa GDTC cho trẻ màm non càng có ý ngĩa quan trọng hơn
bởi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ xương hình thành
nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn thiện, cơ thể trẻ còn non yếu dễ đẽ bị phát
triển lệnh lạc, mất cân đối nếu không được chăm sóc giáo dục đúng đắn thì có
thể gây nên những thiếu sót trong sự
phát triển cơ
thể trẻ mà
không thể khắc
phục được. Nhận thức
được diều đó Đảng và nhà nước ta trong những năm gần
đây đã đặc biệt chú trọng tới công tác chăm sóc giáo dục trẻ
mầm non. Vậy GDTC
là một trong những nội dung giáo
dục quan trọng của nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển trí tuệ, cường tráng
về thể chất, phong phú về tinh thần và trong
sáng về đạo đức.
Trong quá trình GDTC cho
trẻ mầm non, các nhiệm vụ GDTC được hoàn
thành bằng các hình thức khác nhau. Hình thức GDTC ở trường mầm
non là sự
tổng hợp giáo dục về những hoạt động vận động nhiều dạng của trẻ,
mà cơ bản
là tính tích cực vận động của chúng. Sự tổng hợp những hình thức đó tạo nên
một chế độ vận động nhất định, cần thiết cho sự phát triển đầy đủ
về thể chất và
củng cố sức khỏe cho trẻ. Ở trường mầm non sử dụng hình thức GDTC
qua các
tiết học thể dục
Thể dục sáng và các tiết
thể dục được tiến hành với tất cả các lớp mẫu giáo, nhưng trong các hình thức
đó đòi học giáo viên phải chọn lọc những bài
tập vận động và phương
pháp tiến hành với từng độ tuổi nhất định.
Ngoài ra giáo viên cần chú ý hướng đến việc giáo dục trí tuệ, cảm xúc,
điều khiển hành vi vận động ở trẻ, giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của nhiệm vụ do
giáo viên đề ra và tích cực vượt qua khó khăn xuất hiện trong hoạt động của
mình
Thực hiện theo yêu cầu đổi mới hiện nay:
Phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và luôn đáp ứng điều kiện phát triển
của trẻ: năng động, linh hoạt, tự tin, sáng tạo,… trẻ phải có điều kiện được
trải nghiệm, được thử sức mình với những trò chơi, những hoạt động mới gây hứng
thú và phát triển kỹ năng vận động cho trẻ mà trong đó trẻ là trung tâm, trẻ là
người được làm chủ chính môi trường học tập và vận động của mình, cô giáo chỉ
là người hỗ trợ bên cạnh động viên, khích lệ trẻ vận động mà thôi.
Hiểu được tầm quan trọng đó, sự kết hợp
giữa GDTC với đặc điểm của trẻ mầm non học mà chơi, chơi mà học, lứa tuổi luôn
thích tìm hiểu, khám phá trải nghiệm những điều mới lạ từ chính khả năng của
bản thân trẻ. Vì vậy từ những băn khoăn trăn trở nêu trên tôi đã nghiên cứu và
thực hiện đề tài “Khai thác tổ chức các
trò chơi vận động theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ”
II. Những
biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề
1.
Cơ sở
lý luận:
Trẻ em là công dân của xã hội,
là thế hệ tương lai của đất nước nên ngay từ thủa lọt lòng chúng ta cần chăm
sóc giáo dục trẻ thật chu đáo. Đặc biêt giáo dục thể chất cho trẻ càng có ý nghĩa quan trọng hơn bởi
trong nghị quyết trung ương 4 về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp chăm sóc
và bảo vệ sức khỏe của nhân dân có ghi rõ: “ Sức khỏe là cái vốn quí nhất của
mỗi con người và của toàn xã hội, là nhân tố quan trọng trong sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc”
Và như chúng ta đa biết từ năm học 2012 – 2013 đến năm học 2015 – 2016
Bộ giáo dục và đào tạo Hà Nội đã triển khai thực hiện chuyên đề “ Phát triển
thể chất” cho trẻ mầm non. Và chuyên đề đã được Sở giáo dục Hà Nội, Phòng giáo
dục, các trường trên địa bàn thành phố
triển khai thực hiện trong công tác kế hoạch hoạt động chuyên môn của từng
trường với mục đích, chương trình cụ thể đem lại hiệu quả nhất định trong việc
phát triển thể lực cho trẻ mầm non.
Hơn thế nữa vận động là nhu cầu tự nhiên của cơ thể, đặc biệt là với cơ
thể đang phát triển như trẻ mầm non. Vai trò vận động đối với cơ thể trẻ đã
được các nhà khoa học khẳng định ngay từ thế kỉ XVIII: “Cơ thể không vận động
giống như nước trong ao tù”, “ Nguyên nhân chậm phát triển của cơ thể hài nhi
là do thiếu vận động”. Ngày nay khoa học đã chứng minh được rằng: phần lớn
những trẻ ít vận động thì các vận động phúc hợp và chức năng thần kinh thực vật
thường kém phát triển, hoạt động hệ tuần
hoàn và hệ hô hấp bị hạn chế, khả năng lao động chân tay giảm sút, trọng lượng
cơ thể tăng nhanh. Theo viện dinh dưỡng Việt Nam tại Thành phố Hà Nội tỷ lệ trẻ
em bị béo phì đang ở mức báo động chiếm 10 -15%. Mà nguyên nhân chủ yếu là do
các em lười vận động, không có hứng thú với vận động, thường xuyên ngồi một
chỗ. Điêu đó làm cho trẻ em không được phát triển một cách toàn diện cả về thể
lực lẫn trí tuệ.
Ở
lứa tuổi mầm non và cụ thể là trẻ mẫu
giáo lớn trẻ - lứa tuổi đã thể hiện rõ nét tính cách cá nhân và khả năng vận động của mình. Trẻ bộc lộ rõ
tính tự lực, tự do, chủ động của trẻ. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn có sự tập trung
chú cao, trong khoảng thời gian dài,nhưng lại chưa ổn định. Trẻ bắt đàu có những
kỹ năng thực hiện các vận động khó và tinh xảo. tuy nhiên cơ bắt của trẻ còn yếu
về mặt sinh lý, cơ thể đang trong giai đoạn hoàn thiện phát triển vè hệ cơ cũng
như hẹ xơng khớp. Lứa tuối này trẻ đã được làm quen và tham gia vào nhiều bài tập
thể dục ở trương lớp cũng như ở nhà vì vậy mà làm sao để kích thích hơn nữa sự
hăng say tập luyện cũng như vui chơi ở trẻ, để khám phá để phát huy được hết những
khả năng tiềm ẳn có trong mỗi đứa trẻ, để trẻ học mà như chơi phát huy đúng mục
đích lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động và bài tập.
Dựa
trên những điều đó tôi đã chọn các trò chơi cũng như áp dụng chúng vào các hoạt
động phát triển thể chất giúp cho trẻ luôn năng động tự tin, có một cơ thể khỏe
mạnh, cải thiện chiều cao cho người Việt nam ta. Từ đó phát huy hết khả năng
ham khám phá tìm tòi, sự sáng tạo của trẻ. Khơi gợi và giáo dục cho trẻ thêm
yêu quý chính cơ thể của mình, yêu thích rèn luyện sức khỏe hàng ngày.
2. Thực
trạng:
Thực
trạng việc giáo dục trẻ hoạt động phát triển thể chất tại trường mầm non :
Tại trường mầm non việc thực hiện hoạt động
phát triển thể chất được đưa vào chương
trình học của trẻ thực hiên theo chủ đề, chủ điểm. Nó là hoạt động chủ đạo
trong các giờ hoạt động học tập, hoạt động ngoài trười, hoạt động giao lưu, hoạt
động ngoại khóa của trẻ mà các cô giáo thường xuyên áp dụng cho trẻ khám phá,
tìm hiểu và rèn luyện kỹ năng.
Trẻ
có phòng học thể chất riêng phục vụ việc học thể dục cho trẻ. Tại phòng học thì
trẻ có đầy đủ đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động đi, chạy, bật, nhảy… được
diễn ra thuận lợi và hấp dẫn trẻ. Phòng học còn được trang trí theo chủ đề chủ
điểm để trẻ tiếp cận gần hơn với các đối tượng cần tri giác.
Việc dạy trẻ học tạo hình được chúng tôi thực
hiện có kế hoạch, phương pháp, hình thức tổ chức linh hoạt hàng ngày nhằm phát
huy tối đa việc lấy trẻ làm trung tâm.
Nhà
trường cũng rất vinh dự được Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội chọn là trường triển
khai và thực hiện phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, làm điểm về môi
trường cũng như các tiết dạy học xây dựng theo phương pháp lấy trẻ làm trung
tâm. Trong đó hoạt động phát triển thể chất cho trẻ đã được thể hiện qua hoạt động
“ Giao lưu các trò chơi vận động”.
Bên
cạnh đó nhà trường cũng thường xuyên tổ chức các buổi thăm quan dã ngoại các
khu du lịch sinh thái như trang trại Erahuose, công viên Thiên đường Bảo Sơn,
khu vườn Ecopark, khu trò chơi liên hoàn, khu… để đưa trẻ tham gia trực tiếp
các trò chơi vận động dân gian, các trò chơi phối hợp nhiều vận động, trò chơi
liên hoàn cho trẻ.
Và trong quá trình thực hiện thì tôi gặp một
số thuận lợi và khó khăn như sau:
a.
Thuận lợi:
- Sân trường rộng rãi, thoáng mát, cơ sở vật
chất được trang bị hiện đại.
- Có phòng luyện tập diện tích rộng và phù
hợp với vận động của trẻ.
- Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên
giúp dỡ chỉ tạo trong việc xây dựng môi trường mới cũng như tiếp cận những dồ
dùng luyện tập cho trẻ.
- Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các nguyên vật
liệu cho các hoạt động của trẻ.
- Trẻ rất hào hứng, thích thú, tích cực
tham gia hoạt động tạo hình cùng cô.
- Nhà trường có môi trường cảnh quan sư phạm
đẹp góp phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng
thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh.
- Bản thân tôi có trình độ đại học sư phạm,
nhiều năm được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn , là cô giáo lên tiết kiến tập về
hoạt động “Giao lưu các trò chơi vận động” lấy trẻ làm trung tâm nên đã đúc rút
được một số kinh nghiệm từ việc từ việc
dạy trẻ lĩnh vực phát triển thể chất.
b. Khó khăn:
- Đa số phụ huynh hiện nay do công việc bận
rộn không có nhiều thời gian dành cho con tham gia các trò chơi vận động dân
gian hay các trò chơi thể thao,tư tưởng làm hộ trẻ các công việc, ợ trẻ làm
viwcj nặng mệt, các khu nhà ở chật hẹp không có chỗ cho tre vận động, … vì thế
mà khả năng vận động của trẻ ít, kỹ năng vận động kém, còn chưa mạnh dạn và dám
thử nghiệm khám phá những trò chơi mới hay vận động đòi hỏi sự mạnh dạn.
- Trang thiết bị đồ dung còn hạn hẹp chưa
phong phú, đa dạng.
- Lối tư duy của trẻ còn hạn chế, còn dựa
vào bạn vào cô, chưa sẵn sàng cho những thử thách mới lạ, muốn dập khuôn làm
theo mẫu.
- Trẻ tham gia vào hoạt động còn chưa đồng
đều về chất lượng, có nhiều trẻ thụ động chưa mạnh dạn, hạn chế trong kỹ năng
và chưa tự tin vào khả năng của mình
3. Những
biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề
3.1. Xây dựng môi trường học tập
và phương pháp giảng dậy cho trẻ
3.1.1. Xây dựng môi trường học
tập cho trẻ
- Trước hết ta cần
xây dựng nề nếp học tập cho trẻ trong các giờ học, trẻ cần có nề nếp tốt để
luôn có hứng thú với giờ học. Tôi luôn tạo ho trẻ cảm giác thoải mái tự tin khi
vào giờ học, tôi sắp xếp xen kẽ những trẻ kỹ năng còn yếu, những trẻ nhút nhát
chưa mạnh dạn, tự tin với những trẻ có kỹ năng vận động tốt, mạnh dạn để còn
giúp nhắc nhở, hướng dẫn cho bạn.
- Luôn cởi mở tạo
tâm thế vào giờ học cho trẻ, không để trẻ nói chuyện riêng, nói leo, rèn cho trẻ
mạnh dạn trả lời và nêu ý tưởng rõ ràng, dễ hiểu.
- Tạo môi trường học tập
mở, gần gũi thân thiện, cho trẻ được tự
mình trải nghiệm, khám phá với các đồ dùng vận động, tự trẻ tìm hiểu và đưa ra
những cách thức vận động khác nhau theo khả năng của mình, nêu lên lý do vì sao
trẻ lại chọn cách vận động đó. Từ đó trẻ cùng trao đổi về các cách vận động với
đồ dùng cô đưa ra và thực hiện kỹ năng vận động đó.
- Sắp đặt các đồ
dùng vận động phù hợp, gần gũi, dễ cho trẻ hoạt động bất cứ lúc nào, và để trẻ
tự mình lấy, sắp xếp đô dùng chơi thuận tiện.
VD: Tạo góc vận động
của lớp có sẵn các nguyên vật liệu cho trẻ tìm hiểu, có đồ dùng phong phú và
không gian cho trẻ vận động.
3.1.2. Phương pháp giảng dậy
cho trẻ
a. Phương pháp dậy trẻ lấy trẻ làm trung tâm
- Đó là phương pháp trẻ là trung tâm của mọi
hoạt động, cô là người hỗ trợ, giúp đỡ cho trẻ. Trong giờ
học nói chung và giờ học thể chất nói riêng hãy để trẻ tự thể hiện, cô luôn là
người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện
ý muốn, cách vận động và những kỹ năng của trẻ đối với đồ vật dụng cụ vận động
mà trẻ muốn được tập.
- Trẻ pháp huy tính tích cực
một cách tối đa nhất từ cái trẻ thích, trẻ muốn, đến quá trình trẻ thực hiện và
hoàn thành bài tập cho mình. Tôn trọng và phát huy ở trẻ sự mong muốn của trẻ cần
được tự thể hiện với những kỹ năng vận động khác nhau. Sự thể hiện mang tính cá
nhân, bởi vì trẻ luôn tiếp cận theo đặc tính riêng của mình.
VD: Mỗi trẻ tự lựa chọn cho
mình đồ dùng vận động và tự khám phá
cách thức vận động cho mình, cách chơi cho mình trong giờ học.
+ Với quả bóng trẻ có thể
tung bóng, ném bóng, đá bóng, chuyển bóng…
b. Phương pháp đàm thoại
- Cô và trẻ cùng trò chuyện về
những trò chơi vận động mà trẻ thấy, trẻ biết qua các giờ đón trả trẻ, giờ hoạt
động ngoài trời…
- Cô đưa ra những câu hỏi gợi
ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động
khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ.
Và để cho trẻ tự nói ra, miêu tả những gì trẻ biết và trẻ có thể làm.
- VD: + Các con đã tham
gia những trò chơi vận động nào?
+ Con có cách vận động
nào khác không?
+ Nếu là con thì con sẽ
làm như thế nào?
+ Với đồ vật đó vận
động nào sẽ phù hợp?
- Đồng thời cô đưa ra những cử chỉ, hành động,
lời nói tạo ra cho trẻ thấy là trẻ có ý tưởng rất tốt, sáng tạo và thú vị.
- VD: + Cô thấy đây là một các chơi vận động rất
nhiều điều thú vị.
+ Cô rất thích ý tưởng
này của con, nó thật sáng tạo…
c.
Phương pháp quan sát
- Sử dụng phương pháp
này cho trẻ xem những video, hình ảnh của các bạn nhỏ trên thế giới tham gia
vào các giờ hoạt động thể chất, hay những chương trình thử thách tài năng. Để
từ đó trẻ mở rộng hơn tầm hiểu biết của mình về vận động, nó không chỉ dừng lại
ở lý thuyêt, ở các bài tập vận động mà sẽ là những kỹ năng tham gia các trò
chơi có tính chất mạo hiểm hơn nữa. Và từ đó kích thích khả năng mạnh dạn, lòng
kiên trì, dũng cảm cho trẻ.
- VD: Chương trình “
NBC American Ninja Warrior”, “ Circuito de habilidades motoras”
3.2. Thiết kế các trò chơi vận
động
- Các trò chơi vận động được thiết kế:
+ Trẻ chính là người
chủ trò thiết lập lên cách chơi và thay đổi cách chơi theo sự thống nhất bàn bạc
của trẻ trong trò chơi
+ Trò chơi phát huy được
vai trò trẻ làm trung tâm, thể hiện khả năng, tố chất của từng trẻ.
+ Những trò chơi không
nhất thiết bắt buộc trẻ phải tham gia đầy đủ từ đầu đến cuối mà khả năng đến
đâu trẻ có thể dừng ở đó và cùng quan sát các bạn thực hiện để hòn thiện vận động
của mình
- Điều khác biệt hơn nữa
so với những trò chơi vận động trước đây khi chưa áp dụng quan điểm dạy học lấy
trẻ làm trung tâm đó là trò chơi lúc nào cũng mang tính chất thi đua, nặng về kết
quả đạt được. Với phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm này tôi đưa ra các
trò chơi mang tính chất trải nghiệm cho trẻ, kết quả trẻ đạt được chính là kỹ
năng trẻ trải nghiệm trong trò chơi. Tuy nhiên trò chơi vẫn có cách chơi, luật
chơi rõ rang cụ thể để làm động lực khuyến khích trẻ, đối với trẻ đã có kỹ năng
thì tập luyện nâng cao kỹ năng hơn nữa, với những trẻ chưa có kỹ năng thì tập
trải nghiệm trau dồi kỹ năng cho mình.
3.2.1. Trò chơi vận động – Động
a. Trò chơi: Vượt qua thử thách
- Mục đích: Giúp trẻ phát triển kỹ
năng phối hợp các bộ phận trên cơ thể nhịp nhàng, khéo léo và rèn kỹ năng quan
sát điều chỉnh khoảng cách giữa các bạn trong khi chơi.
- Chuẩn bị: vật cản dẹt ( đĩa nhựa), đệm, đích ném bóng ( ngôi nhà), bóng
nhựa, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ đứng
thành hàng dọc trước vạch xuất phát. Bạn đầu tiên đi qua các vật cản, tiếp tục
lăn người qua đệm, rồi ném bóng vào đích ( cửa ngôi nhà).
- Luật chơi: Bạn nào chưa trải nghiệm đươc sẽ quay lại để
bạn khác trải nghiệm trước và sau đó thực hiện lại.
* Ảnh
minh họa:
b.Trò chơi: Bé cùng trải nghiệm
- Mục
đích: Rèn cho trẻ có sức khỏe tốt, sự mạnh mẽ dứt khoát khi vận động, kỹ năng
hoạt động tập thể khi chơi cùng các bạn.
- Chuẩn bị: Thảm ô số từ 1 đến 10,
đệm lăn, bóng rổ, cột bóng rổ, rổ đựng bóng, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ đứng thành hàng dọc dưới vạch
xuất phát. Bạn đầu tiên bật chụm tách chân theo hình ô chữ số, sau đó lăn người
qua đệm rùi dùng tay ném bóng vào rổ ( ném bóng rổ).
- Luật
chơi: Bạn nào không vượt được qua thử
thách phải quay lại cho bạn khác thực hiện và thực hiện lạ
*Ảnh
minh họa:
c.Trò chơi: Mình cùng thử sức
- Mục đích: Phát triển tố
chất mạnh mẽ, sức bền và sự dẻo dai của cơ thể cho trẻ.
- Chuẩn bị: Vòng, đệm, vạch xuất
phát
- Cách chơi: Trẻ đứng thành
hàng dọc trước vạch xuất phát, lần lượt trẻ bật chụm chân vào vòng theo hình xếp
chéo (bật chéo), sau đó lộn qua đệm.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực
hiện, bạn nào chưa thực hiện được phải quay lại và thực hiện sau.
*Ảnh minh họa:
d. Trò
chơi: Vượt chướng ngại vật
- Chuẩn bị: 1 bước đệm chân có ô số,1
bước đệm chân có ô chữ, 3 dòng suối có kích thước tăng dần(40 cm – 45 cm – 50
cm), vạch xuất phát.
- Cách chơi: Hai đội thi đua với
nhau, một đội bạn trai, một đội bạn gái, mỗi đội 5 bạn. Các bạn lần lượt di
chuyển dồn bước ngang trên ô đệm số hoặc chữ, sau đó bật qua 3 dòng suối.
- Luật chơi: Trẻ chơi theo luật tiếp
sức, đội nào vượt qua các chướng ngại vật trước sẽ giành chiến thắng.
*Ảnh minh họa:
e. Trò
chơi: Trổ tài khéo léo
- Chuẩn bị: Vật cản dẹp, ván gỗ, vạch
xuất phát.
- Cách chơi: Trẻ đứng hàng dọc trước vạch xuất phát, lần lượt từng
bạn nhảy qua vật cản dẹt, sau đó đi thằng bằng trên ván gỗ theo đường thẳng rồi
đến đường zíc zắc.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực
hiện, bạn nào chưa thực hiện được phải quay lại và thực hiện sau.
- Mục đích: Phát triển kỹ năng
khéo léo của đôi chân và khả năng giữ thăng bằng cho trẻ.
*Ảnh minh họa:
f. Trò
chơi: Những chiến sĩ tí hon
- Mục đích: Phát triển kỹ năng phối
hợp giữa các bộ phận của cơ thể ( tay, chân, bụng) và rèn cho trẻ kỹ năng quan
sát, biết giữ khoảng cách khi tham gia chơi.
- Chuẩn bị: Vật cản chóp, cổng
chui, thảm trườn, vạch xuất phát
- Cách chơi: Trẻ lần lượt đứng trước
xuất phát, từng bạn sẽ đi qua vật cản chóp theo đường zíc zắc, sau đó trườn qua
cổng.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực
hiện, bạn nào chưa thực hiện được phải quay lại và thực hiện sau.
*Ảnh minh họa:
g. Trò
chơi: Đội nào nhanh nhất
- Mục đích: Phát
triển kỹ năng, tố chất khéo léo của đôi tay và sự nhanh nhẹn của đôi chân phối
hợp tay chân nhịp nhàng.
- Chuẩn bị: Vật cản
mũ chop, chổi nhựa trẻ em, bóng hơi cao su, rổ đựng bóng, vạch xuất phát.
- Cách chơi: Có 2
đội chơi mỗi đội 5-6 trẻ, trẻ ở mỗi đội lần lượt dùng tay cầm chổi nhựa di chuyển
bóng vượt qua các chướng ngại vật hình chóp và sau đó di chuyển ngược lại về vạch
xuất phát ban đầu để bạn khác thực hiện.
- Luật chơi: Trẻ
chơi theo hình thức tiếp sức, đội nào thực hiện xong trước đội đó giành chiến
thắng.
*Ảnh minh họa
h. Trò
chơi: Đua thuyền
- Mục đích: Phát
triển cơ chân, cơ tay cho trẻ, rèn kỹ năng kết hợp chân – tay nhịp nhàng và kỹ
năng quan sát để định hướng phía trước chính xác.
- Chuẩn bị: 2 chiếc
thuyền, cột đích, vạch đích.
- Cách chơi: Chia
trẻ thành 2 đội chơi, mỗi đội 3 – 4 bạn, trẻ ngồi xổm tay cầm thuyền chân di
chuyển thuyền về đích.
- Luật chơi: Đội
nào di chuyển thuyền về đích trước sẽ giành chiến thắng.
Trong trò chơi trẻ
ở 2 đội đưa ra 2 bạn trọng tài để tự kiểm tra kết quả của cuộc chơi.
*Ảnh minh họa
3.2.2. Trò chơi vận động – Tinh
a. Trò chơi: Nhanh tay nhanh mắt
- Mục đích: Giúp
trẻ phát triển sự kết hợp giữa các giác quan cơ thể, mắt thì quan sát tinh ý
còn tay thì nhanh nhẹn, khéo léo.
- Chuẩn bị: Tấm vải
hình tròn nhiều màu sắc, móc cầm tay cho trẻ xung quanh tấm vải, tấm vải có 3 lỗ
thủng, bóng nhựa, rổ đựng bóng.
- Cách chơi: Trẻ
đứng xung quanh tấm vải tay đeo móc, trẻ dùng tay khéo léo di chuyển sao cho quả
bóng không rơi xuống lỗ.
- Luật chơi: Bóng
rơi xuống lỗ thì cả đội cùng chơi lại và chọn hình thức chịu phạt cho cả đội.
*Ảnh minh họa
b. Trò
chơi: Bóng hát
- Mục đích: Phát
triển kỹ năng nhanh nhẹn và khả năng hoạt động theo nhóm, tập thể, đồng thời
phát triển tai nghe âm nhạc, thơ ca, vè cho trẻ.
- Chuẩn bị: Bóng
nhựa, rổ đựng bóng, các bài hát có nhịp 2/4 như “Cả nhà thương nhau”, “Sắp đến
Tết rồi”,…hay một số bài đồng dao vè có 4 chữ trên 1 dòng.
Ví dụ: Bài “Vè
gia đình”
Tinh tính tình tang
Tang tang tình tính
Bố thì vui tính
Mẹ thì đảm đang
Con gái chăm làm
Con trai mạnh khỏe
Gia đình vui vẻ
Vui vẻ vui vẻ. (Bài vè tự sáng
tác)
- Cách chơi: Trẻ
ngồi thành vòng tròn, mỗi trẻ cầm 1 quả bóng, vừa chơi chuyền bóng vừa hát hay
đọc thơ, vè… và chuyền bóng theo nhịp điệu của bài hát, thơ, vè…
- Luật chơi: Bạn
nào chuyền sai nhịp, hay để bóng rơi sẽ thua cuộc và bị phạt theo các bạn cùng
chơi yêu cầu.
* Ảnh minh họa
c. Trò
chơi: Đôi bạn
- Mục đích: Phát
triển kỹ năng kết hợp các bộ phận trên cơ thể của trẻ và sự tinh tế nhịp nhàng
phối hợp giữa 2 bạn chơi.
- Chuẩn bị: Bóng
bay, rổ đựng bóng, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ
chia làm 2 đội chơi, mỗi đội gồm 6 bạn chia làm 3 đôi, lần lượt từng đôi của mỗi
đội dùng các bộ phận của cơ thể như bụng, lưng, đầu, vai để chuyển bóng bay về
đích.
- Luật chơi: Trẻ
chơi theo hình thức tiếp sức, đội nào chuyển được nhiều bóng về đích và không
làm rơi bóng sẽ là đội chiến thắng.
* Ảnh minh họa
d. Trò
chơi: Chung sức
- Mục đích: Rèn
luyện và phát triển tố chất khéo léo, giữ thăng bằng của đôi tay, rèn kỹ năng
chơi nhóm, hợp tác cùng chơi cho trẻ.
- Chuẩn bị: Quả
bóng bàn, máng chơi (làm bằng 1/2 ống nước), rổ đựng dụng cụ.
- Cách chơi: Trẻ
ngồi hình vòng tròn, mỗi trẻ cầm 1 máng dụng cụ chơi, cả nhóm phối hợp di chuyển
quả bóng bàn từ bạn này sang bạn khác, trong khi chơi trẻ có thể hát hay gọi
tên bạn tiếp theo để đỡ bóng.
- Luật chơi: Trẻ
nào làm rơi bóng sẽ chịu phạt theo ý kiến của cả nhóm chơi và trò chơi bắt đầu
lại từ vị trí của bạn làm rơi bóng.
* Ảnh minh họa
e. Trò
chơi: Xếp nhà
- Mục đích: Giúp
trẻ phát triển khả năng quan sát, phán đoán, kỹ năng nhanh nhẹn của đôi mắt và
đôi bàn tay khi chơi.
- Chuẩn bị: Hình
khối vuông, chữ nhật có vẽ hình các miếng ghép của ngôi nhà (các hình chơi
khác) trên đó.
- Cách chơi: Trẻ
chia làm 2 đội chơi, mỗi đội gồm 3-4 bạn, trẻ có nhiệm vụ là quan sát, tìm các
miếng ghép và ghép, sắp xếp các miếng ghép thành ngôi nhà hoàn chỉnh.
- Luật chơi: Đội
nào tìm, sắp xếp đúng và nhanh hơn sẽ là đội chiến thắng, đội thua sẽ chịu phạt
theo ý đội thắng.
* Ảnh minh họa
f. Trò
chơi: Ai khéo nhất
- Mục đích: Phát
triển kỹ năng phối hợp tay, chân, mắt nhịp nhàng, khéo léo và khả năng giữ
thăng bằng định hướng phía trước cho trẻ.
- Chuẩn bị: Thìa,
bóng bàn, rổ đựng bóng, vạch xuất phát.
- Cách chơi: Trẻ
chia làm 2 đội, thành viên của mỗi đội có nhiệm vụ dùng thìa chuyển quả bóng
bàn về đích.
- Luật chơi: Trẻ
chơi theo hình thức tiếp sức, bạn nào làm rơi bóng sẽ quay lại để bạn khác lên
chơi, đội nào chuyển được nhiều bóng hơn sẽ là đội chiến thắng.
* Ảnh minh họa
3.1.3. Những hoạt động khác
Bên cạnh những trò chơi vận động vừa trình bày
ở trên thì tôi còn đưa những vận động thể chất, những động tác thể dục vào những
bài tập erobic, dân vũ cho trẻ được luyện tập, giao lưu cùng các bạn trong lớp,
trong khối, hay các cuộc thi hội khỏe măng non do trường, do khối tổ chức.
-Trong các chuyến
đi thăm qua dã ngoại tại khu vui chơi như “Cánh buồm xanh”, “Ecopart”…
Sau đây là một số hình ảnh hoạt
động của trẻ trong các buổi giao lưu, biểu diễn, hội khỏe măng non, và dã ngoại.
*Hoạt động giao lưu đá bóng giữa
lớp MGL 3 và MGL 1
Bài erobic “Nhà mình rất vui” của
các bé lớp MGL số 3
*Ảnh hoạt động hội thi “Hội khỏe măng non”
*Ảnh hoạt động ngoại khóa của
các bé MGL số 3
\
3.2.
Kết quả
đánh giá trên trẻ
Kết
quả đánh giá trên trẻ tại lớp mẫu giáo lớn số 3 – Trường mầm non Tràng An –
Thanh Xuân – Hà Nội
|
Trẻ
|
Kỹ
năng hoạt động
|
Thái
độ hoạt động
|
|
Đầu năm
55 trẻ
|
Trẻ có kỹ năng hoạt động
|
Trẻ chưa có kỹ năng hoạt động
|
Trẻ hứng thú, tích cực hoạt động
|
Trẻ chưa hứng thú, chưa tích
cực hoạt động
|
|
32/50 = 64%
|
18/50 = 36%
|
34/50 = 68%
|
16/50 = 32%
|
|
Cuối năm
55 trẻ
|
Trẻ có kỹ năng hoạt động
|
Trẻ chưa có kỹ năng hoạt động
|
Trẻ hứng thú, tích cực hoạt động
|
Trẻ chưa hứng thú, chưa tích
cực hoạt động
|
|
48/50 = 96%
|
2/50 = 4%
|
47/50 = 94%
|
3/50 = 6%
|
III. Kết
luận và kiến nghị
- Để giúp trẻ hứng thú
cũng như cung cấp rèn luyện thêm những kỹ năng mới cho trẻ áp dụng phương pháp
dạy học lấy trẻ làm trung tâm vào hoạt động giáo dục thể chất, trong quá trình
áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào thực tế tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm
như sau:
+ Cô giáo phải luôn trau dồi kiến thức để tạo
cho mình khối lượng kiến thức phong phú đa dạng nhằm cung cấp cho trẻ.
+ Thường xuyên trao đổi cùng đồng nghiệp để
học hỏi những kinh nghiệm, phương pháp giảng dậy tốt nhất cho trẻ.
+ Tận dụng chính đồ dùng vật dụng gần gũi
quen thuộc với trẻ, để trẻ phát huy được tính chủ động trong chính hoạt động trải
nghiệm mình muốn lựa chọn. Không phải nhất thiết là cả 1 bài tập được xây dựng
bài bản mà là những kỹ năng trẻ học được trong cuộc sống như có cổng vào khu vườn
chật thì trẻ sẽ tự biết cách xếp hàng đi lần lượt, cúi người, bò khom…Từ đó trẻ
có thêm những kinh nghiệm biến những kỹ năng được học vào thực tế cuộc sống,
giúp cho chính sinh hoạt hàng ngày trẻ gặp, đồng thời cũng giáo dục trẻ tính
dũng cảm, đương đầu với những trường hợp thực tế mà không sợ hãi.
+ Cô chủ động đưa vào tiết học những chương
trình mình học hỏi trên những chương trình thực tế của Việt Nam cũng như của các nước bạn, những
chương trình vận động của nước ngoài như BBC Networt, Ninja kid..
+ Cô cần có thêm những biện pháp riêng với
những trẻ chưa thực sự thích thú với các hoạt động tập thể, chưa thích ứng với
những thử thách khó, bài tập đòi hỏi sự mạnh dạn tự tin như cháu còn sợ độ cao,
sợ đau, sợ bận, không thích hoạt động, thích ngồi xem ti vi mà không thích vận
động… Khi có những biện pháp riêng dành cho trẻ cô sẽ thu hút trẻ lại với cô với
các bạn cùng tham gia hoạt động.
+ Đặc biệt với quan điểm dạy học lấy trẻ
làm trung tâm thì tất cả những trò chơi, hoạt động hay đồ vật dùng cho hoạt động
đều càn có sự tham gia chuẩn bị, lên ý tưởng, xây dựng cách chơi luật chơi theo
ý kiến của trẻ, để trẻ làm chủ chính cuộc chơi của mình, làm chủ chính trải
nghiệm mình mong muốn. Với những trẻ chưa có kỹ năng tốt hay chưa thực hiện được
khuyến khích trẻ cùng nhóm chơi thực hiện lại cùng bạn, giúp đỡ bạn và không tạo
áp lực cho trẻ khi trẻ không làm được. Và giáo viên cũng không đánh giá trẻ đó
là không thực hiện được hay kém các bạn mà đưa ra lời nhận xét và hướng dẫn
khuyến khích trẻ thực hiện vận động.
- Qua một thời gian cho
các cháu hoạt động và tham gia các trò chơi vận động theo các phương pháp trên
tôi nhận thấy các cháu trở nên nhanh nhẹn, linh hoạt, thông minh, sáng tạo,
tích cực, chủ và mạnh dạn, tự tin hơn
trong mọi hoạt động trải nghiệm khám phá của mình. Các cháu đã chủ động đưa ra
những câu hỏi lý thú có tính suy luận cho cô, cho bạn trả lời, đưa ra những
tình huống hay những cách vận động khác cùng với 1 đồ dùng, vận dụng được nhiều
hơn các bộ phận cơ thể vào cùng 1 vận động. Trẻ đã rất hào hứng và thích thú
khi được tham gia các trò chơi cũng như bài tập trong hoạt động thể chất. Trẻ đã
chủ động tham gia tích cực khám phá, vượt qua những thách thức những khó khăn,
những chướng ngại vật của chính cuộc sống thực tế thông qua hoạt động thể chất.
Hơn nữa trẻ con vận dụng được những kiến thức, kỹ năng mới thu thập được thông
qua quá trình hoạt động thể chất vào các môn học khác, vào chính cuộc sống sinh
hoạt của trẻ. Trẻ rút ra và tạo lập cho mình nhiều đức tính tốt đẹp về lòng
dũng cảm, về sự giúp đỡ, sẵn sàng sẻ chia , cùng giúp đỡ nhau trong hoạt động
tập thể.
- Bên cạnh đó ngôn ngữ
của trẻ trỏ nên mạch lạc hơn, trẻ mạnh dạn tự tin hơn trong giao tiếp, thói
quen tự lao động phục vụ trở nên tốt hơn. Không những thế cò hình thành cho trẻ
hành vi cư xử văn minh như giúp đỡ cô, bạn bè. Tăng cường khả năng phối hợp,
nhường nhịn lẫn nhau ở trẻ. Và đặc biệt là hình thành cho trẻ được tình yêu với
các hoạt động cá nhân, hoạt động tập thể, yêu thích được vận động chạy
nhảy…nhưng luôn có kỹ năng để tránh cho mình những va chạm, tai nạn không mong
muốn. Không còn chỉ biết ngồi xem ti vi, máy tính, điện tử, hoạt hình mà năng
động sáng tạo hơn giúp cơ thể phát triển toàn diện và góp phần cải thiện tầm
vóc của người Việt Nam
ta.
IV. Tài liệu tham khảo
1. Giáo trình tâm lý học trẻ em lứa tuổi
mầm non
Tác giả: Nguyễn Bích Thủy
– Nguyễn Thị Anh Thư
Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam
2. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt
động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề ( Theo chương trình giáo dục mầm
non mới) – Trẻ 5 - 6 tuổi
Tác giả: Lê Thu Hương (
Chủ biên )
Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam
3. Tuyển chọn giáo án lĩnh vực phát
triển thể chất cho lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi
Tác giả: Lý Thị Hằng –
Nguyễn Thị Xuân – Nguyễn Thị Thanh Giang
Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam
4. Kênh thông tin và giải trí BBC
Networt - Chương trình SB Nation
Trên
đây là một số những trò chơi vận động áp dụng quan điểm lấy trẻ làm trung tâm
vào hoạt động thể chất. Những biện pháp và trò chơi của tôi còn có những hạn chế
nhất định, tôi mong nhận được sự đóng góp, góp ý của các đồng nghiệp, của ban
giám hiệu, các cấp lãnh đạo … để tôi hoàn chỉnh hơn những phương pháp dạy học của
mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 26/3/2017
Người
viết
Nguyễn Thị Thu Trang